De sleutel naar een betere connectie met collega’s, baas, medewerkers of klanten is empathie. Je verbetert er de band met de mensen om je heen mee en je voorkomt conflicten of je lost ze ermee op. Waarom is empathie tonen zo moeilijk? In dit artikel leggen we uit aan de hand van wetenschappelijk onderzoek waarom we er vaak niet in slagen om écht te connecteren met anderen.
Je hoort het vaak in opleidingen. “Breng empathie op voor de ander en je contacten met collega’s, klanten, …. verlopen vlotter.” Simpel. Toch?! En – ik beken – ik heb dat ook zo verteld aan deelnemers van opleidingen die ik gaf. Nog steeds ben ik ervan overtuigd dat als je in de schoenen van de ander gaat staan en je laat merken dat je de ander begrijpt, je connectie maakt en je vertrouwen wint.
Alleen komen we daar vaak niet toe en daar knelt het schoentje. Dat komt omdat we het slachtoffer zijn van een bijzonder fenomeen: emotionele vooringenomenheid. En dit ondanks het feit dat we als mens nochtans een goed ontwikkeld empathisch vermogen hebben.
Wat is er aan de hand?
Laat ons beginnen met het goede nieuws. We zijn meer geconnecteerd met anderen dan we beseffen. Dat zegt Tania Singer, hoofd van het Social Neuroscience Lab van de Max Planck Society in Berlijn. “Uit hersenscans die we uitvoerden tijdens een grootschalig onderzoek blijkt dat mensen – veel beter dan we vermoedden – voelen wat de ander voelt. Dat noemen we affectieve resonantie.
We zijn als mens perfect in staat om empathie op te brengen. Meer nog, we zijn er zelfs erg goed in.” Dat is logisch, als we de evolutionaire ontwikkeling van ons brein bekijken. Dat heeft zich in de loop van de geschiedenis aangepast zodat we de emotionele reacties van onszelf en van anderen kunnen begrijpen.
Overlevingsdrang
“De vaardigheid om in te schatten hoe anderen zich voelen in een bepaalde situatie en daarop in te spelen, gaf ons evolutionair gezien een belangrijk voordeel. Het vergrootte immers onze kans op overleven”, legt prof neurowetenschappen Patricia Riddell uit.
Wat staat er ons dan in de weg?
“We zijn emotioneel egocentrisch”, zeggen de wetenschappers Michaël Ross en Fiore Sicoly die het hebben over een fenomeen dat in de wetenschap het etiket “egocentric bias” kreeg.
“We houden ons zo sterk vast aan ons standpunt dat we onderschatten hoe sterk onze visie verschilt van die van andere. Soms ontkennen we de visie van anderen zelfs volledig.”Het vervelende is: we beseffen het niet eens want dit proces speelt zich onbewust af.
Misschien herken je het volgende wel. Je hebt op het werk iets stoms gedaan en je denkt dat iedereen het gemerkt heeft en dat levenslang zal onthouden. Je ligt er ’s nachts zelfs wakker van. Wat er eigenlijk gebeurt, is dat je dit vanuit jouw eigen perspectief bekijkt en je het effect van jouw gedrag gaat uitvergroten.
Dat fenomeen speelt ook mee in andere zaken. Neem nu bijvoorbeeld dat je deel uitmaakt van een team dat op een groot project werkt. De egocentric bias kan ervoor zorgen dat je de hoeveelheid werk die jij in het project gestoken hebt, overschat. Puur en alleen omdat je meer gefocust bent op jouw werk dan op dat van de anderen.
“Jij begrijpt er niks van!”
En het gaat nog verder dan dat. We nemen vaak aan dat de ander dezelfde normen en waarden deelt als wijzelf en kunnen ons moeilijk inbeelden dat anderen de wereld op een andere manier bekijken. Daardoor hebben we niet in de gaten hoe anderen ons ons heen zich werkelijk voelen en reageren we fout – met de beste bedoelingen. We gaan ervan uit dat de ander hetzelfde nastreeft en dat wij dé oplossing weten. Dat kan tot conflicten leiden of gesprekken waarbij de ander je verwijt “dat je er toch niks van begrijpt”.
Met potentieel explosieve situaties tot gevolg. De ander beschuldigt jou van onbegrip terwijl jij je stinkende best doet om te helpen. De échte boosdoener is dus het onbewust proces dat egocentric bias heet.
Wat kan je nu doen om het vertrouwen van anderen te winnen?
“Doe bewust beroep op jouw empathisch vermogen”Dat zegt Tania Singer, “je inleven in de gevoelens en ervaringen van anderen én die – zonder een oordeel te vellen – objectief signaleren.” De eerste stap daar naartoe is je bewust zijn van het fenomeen van emotioneel egocentrisme en jezelf kritisch afvragen: zie ik de situatie zoals ze is of interpreteer ik ze volgens mijn kijk op de wereld.
Wil jij sterker worden in gesprekstechnieken? Constructief blijven reageren ook al krijg je weerstand? Nood aan een betere connectie met collega’s of klanten? Contacteer ons voor één van onze skillslabs of boek een personal coaching. Al doende ondervind je hoe jij jezelf kan blijven en toch meer impact hebt. Meer weten? Neem een kijkje op onze maandelijkse gratis webinars of neem contact op met hello@balklein.be voor meer info. Pak voortaan lastige gesprekken zelfverzekerd en constructief aan. Welkom!